27 JULI, I dio

Za dva dana je 27 juli, Dan ustanka naroda i narodnosti Bosne i Hercegovine. Na taj dan 1941. godine počela je oružana borba protiv fašizma, okupatora i domaćih izdajnika u Drugom svjetskom ratu i to je najvažniji datum u antifašističkoj istoriji naše zemlje.

Punih 47 godina taj datum je bio državni praznik i tradicionalno je obilježavan velikom proslavom u Brezijaku. Slavilo se dva dana, 26 i 27 jula iako je zvanično praznik bio samo jedan dan. U Sokolac i Brezijak dolazili su svi koji su imali bilo kakve veze sa Sokocem, Glasincom i Romanijom. Hiljade ljudi iz svih krajeva ondašnje Jugoslavije i iz inostranstva dolazili su da obiđu stari kraj, da se vide sa rodbinom i prijateljima. U planove za godišnje odmore uvijek se uključivao dolazak u Brezijak za 27 juli. I sam grad se pripremao za taj dan, ulice su se čistile, fasade krečile, rasvjeta popravljala, da bi se spremno i sa ponosom dočekalo nekoliko desetina hiljada gostiju.

Tog smo dana obilježavali početak herojske borbe naroda Glasinca i Romanije protiv fašizma, za slobodu i opstanak na ovim prostorima.

Slavlje je obično počinjalo odavanjem počasti i polaganjem vijenaca na spomen-kosturnicu na Nišanima u prisustvu preživjelih boraca, predstavnika potomaka boraca za slobodu, predstavnika političkog, društvenog i privrednog života opštine Sokolac, Bosne i Hercegovine i Jugoslavije. Prisjećali smo se 5494 poginula glasinčana, žrtava fašističkog terora u Drugom svjetskom ratu među kojima je i 1150 boraca Romanijskog partizanskog odreda od kojih je 969 imena upisano na spomen kosturnici na Nišanima. Slobodarski duh našeg kraja oslikava i činjenica da na ovom kraju nema familije koja nije nekoga izgubila za te četiri godine teške ali slavne borbe. Naš je kraj u Drugom svjetskom ratu dao deset narodnih heroja – Pera Kosorića, Milana Šarca, Gruja Novakovića, Marka Ećimovića, Danila Đokića, Milanka Vitomira, Mihajla Bjelakovića, Slavišu Vajnera Čiču, Pavla Goranina i Jova Jankovića. Slavilo se uz brojne sportske i kulturne događaje, jelo i piće, glasinačke specijalitete i nezaobilaznu, tradicionalnu jagnjetinu na ražnju. Naravno, bila je to i prilika za dobar biznis.

U svakom pogledu, proslava Dana ustanka naroda BiH, 27 jula u Brezijaku, bila je i ostala, do danas, najveća manifestacija koja je ikada održavana na području sokolačke opštine, Glasinca i Romanije.